9 Mayıs 2012 Çarşamba
9 Nisan 2012 Pazartesi
MADDE VE ISI
ÜNİTENİN KAVRAM HARİTASI
ÜNİTENİN BİLİMSEL KAVRAMLARI
- Isı
- Işıma
- Konveksiyon
- İletim
- Isı İletkeni
- Isı Yalıtkanı
ÖN BİLGİLERİMİZİ ÖLÇELİM
Bildiğimiz gibi son yıllarda insaların yaptıkları faaliyetler sonucu atmosferimizde zararlı gazlar birikiyor ve bu gazlar sera etkisi yaratarak yeryüzünün ısınmasına neden oluyor. Günümüzde sıklıkla duyduğumuz Küresel Isınma kavramının nasıl meydana geldiğini Küresel Isınma videomuzu izleyerek yakından görelim.Aşağıdaki resimleri de dikkate alarak sorulara yanıtlar bulmaya çalışalım.
Ön Bilgilerimizi Ölçelim
- Isı ve ışık kaynağımız olan Güneş yeryüzünü hangi yollarla ısıtıyor olabilir?
- Geceleri yeryüzü niçin soğuyor olabilir?
- Çevremizde güneş dışında hangi ısı kaynaklarını görüyoruz?
- Isınan maddelerin yapısında ve taneciklerin hareketlerinde bir değişim meydana gelir mi?
- Tüm maddeler ısı iletimini gerçekleştirir mi?
- Niçin yazın açık renkli, kışın ise koyu renkli giysiler giymeyi tercih ediyor olabilir mi?
- Annelerimiz yemek yaparken metal kaşık mı yoksa tahta kaşık mı kullanıyor?Niçin?
- Evlerimizi ısıtmakta kullandığımız kaloriferlerin ve elektrikli ısıtıcıların ısıtma şekilleri birbirinden farklı mıdır?
A)Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı
Doğadaki maddeler katı,sıvı veya gaz halde bulunurlar ve bu maddeler atom veya molekül adı verilen taneciklerden oluşur. Bu tanecikler sürekli titreşim hareketi yaparlar.Bu nedenle her maddenin bir ısı enerjisi vardır; ancak kimi maddelerin ısı enerjileri daha fazla, kimilerininki ise daha azdır.
DENEYİN ADI: Isınma, hareketlenmedir.
DENEYDE KULLANILACAK MALZEMELER: Beher, su,pamuk,ısıtıcı.
DENEYİN YAPILIŞI:
Maddeler Isıtıldığında ;
Maddelerin sıcaklıkları farklı olduğunda tanecikler arasında bir enerji alışverişi gerçekleşir.Bu enerjiye ısı denir.Isı akışı sıcak maddeden soğuk maddeye doğru gerçekleşir.Isı alan maddelerin taneciklerinin hareketi hızlanırken ısı veren maddelerin taneciklerinin hareketi yavaşlar.
Yukarıdaki resimde suyun katı, sıvı ve gaz hallerini görüyorsunuz.Sizce ;
- Suyun farklı hallere dönüşmesine neden olan faktör nedir?
- Suyun üç ayrı halinde taneciklerinin hareket hızlarında bir farklılık var mıdır?Eğer var ise en hızlı ve en yavaş hareket eden tanecikler hangi hallerde bulunmaktadır?
DENEYİN ADI: Isınma, hareketlenmedir.
DENEYDE KULLANILACAK MALZEMELER: Beher, su,pamuk,ısıtıcı.
DENEYİN YAPILIŞI:
- Bİr beherin içine 2/3 'ü kadar su dolduralım.
- Suyun içine küçk pamuk parçacıkları atalım
- Beheri ısıtıcının üzerinde ısıtalım ve beherin içindeki hareketleri gözlemleyelim.
DENEYİN SONUÇLARI: Isıtılan bi maddenin taneciklerinin hareket enerjisi artar.Bu nedenle suyun ısınmadıyla birlikte pamuk parçacıklarının aşağıdan yukarıya doğru hareketlendiği görülür.Su ısı alıp sıvı halden gaz hale geçtikçe tanecikler arası uzaklık artarak tanecikler hareketlilik kazanır. O halde;
Maddeler Isıtıldığında ;
- Maddelerin sıcaklıkları artar.
- Taneciklerinin hareket enerjisi artar.
- Maddenin taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.
Maddeler Soğutulduğunda ;
- Maddelerin sıcaklıkları artar.
- Taneciklerinin hareket enerjisi azalır.
- Maddenin taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.
B)Isının Yayılma Yolları: 1)İletim
Isının Yayılma Yolları Bilimsel Kavramlar:
Deneyin Adı : Katılarda ısı iletimi
Deney Malzemeleri:İletken bir çubuk,iğneler,mumlar
Deneyin Yapılışı:İletken metal çubuğun üstünde üç ayrı noktaya mum yerleştirip üzerlerine iğne batıralım.Bir mum yakıp metalin bir ucuna yerleştirelim. Sonuçları gözlemleyelim.
- iletim
- ısı iletkeni
- ısı yalıtkanı
- ışıma
- konveksiyon
Aşağıdaki resimlerde gördüğünüz ısı kaynakları sizce çevremizi nasıl ısıtyor ?Güneşin Dünyamızı ısıtma şekliyle, kaloriferin evimizi ısıtma şekli ve yemek yaparken metal bir kaşığı elimizi ısıtma şekli aynı mı?
Maddelerin ısıtma şekilleri birbirinden farklılı göstermektedir.Şimdi ısının yayılma yollarını sırasıyla görelim:
1)ISININ İLETİM YOLUYLA YAYILMASI
Maddelerin ısıyı iletme şekilleri birbirinden farklıdır.Katı maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk yok denecek kadar azdır. Bu nedenle katı bir maddeye ısı verildiğinde tanecikler ısıyı birbirlerini tütreştirerek çok hızlı bir şekilde aktarır ve ısı yayılır.Buna ısının iletim yoluyla yayılması denir.
DENEY YAPALIM:
Deneyin Adı : Katılarda ısı iletimi
Deney Malzemeleri:İletken bir çubuk,iğneler,mumlar
Deneyin Yapılışı:İletken metal çubuğun üstünde üç ayrı noktaya mum yerleştirip üzerlerine iğne batıralım.Bir mum yakıp metalin bir ucuna yerleştirelim. Sonuçları gözlemleyelim.
Peki tüm katı maddeler ısıyı aynı mı iletir?Bazı katı maddeler ısıyı daha fazla iletiyorken bazı katı maddeler ısıyı daha az iletiyor olabilir mi?
Annelerimiz yemek yaparken metal kaşığı mı yoksa tahta kaşığı mı tercih ediyorlar? Bunun ısı iletimi ile bir ilgisi olabilir mi?
Katı maddelerin tanecikleri arası mesafe az olduğu için ısıyı titreşim yoluyla birbirlerine daha iyi iletirler.Ancak metal kaşığın tanecikleri birbirine daha yakındır ve tahta kaşığa göre ısıyı daha iyi aktarırlar.Bu nedenle yemek yaparken elimizin yanmaması için ısıyı daha az ileten tahta kaşıkları tercih ederiz.Isıyı iyi ileten tel, metal gibi maddelere ısı iletkeni, ısıyı az ileten tahta, hava gibi maddelere ise ısı yalıtkanı denir.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)